‘Het is veiliger geworden om over veiligheid te spreken’

Iedereen elke dag veilig weer thuis. Dat is waar Rijkswaterstaat voor gaat. Daar hoort bij dat zowel de eigen medewerkers als die van bedrijven die voor Rijkswaterstaat werken een veilige werkplek hebben. Grote vraag is: hoe kunnen we de veiligheidscultuur samen verbeteren? Op zoek naar het antwoord in een rondetafelgesprek met Bob Demoet (Rijkswaterstaat), Jop Groeneweg (TU Delft, TNO) en Wouter Bijman (Witteveen+Bos).  Artikel Magazine Rijkswaterstaat

Jop Groeneweg trapt af met de constatering dat iedereen tegenwoordig met veiligheid bezig is. Maar dat is niet altijd zo geweest, zegt hij. Groeneweg kan het weten, want hij loopt al lang mee in de veiligheidswereld. ‘Ik was twintig jaar geleden betrokken bij de eerste cultuurmeting bij Rijkswaterstaat. Zo’n meting laten doen, dat was toen echt vooruitstrevend. Als ik terugkijk op de ontwikkelingen in veiligheidsland, is er heel veel veranderd. Bedrijven begonnen vroeger vaak pas aan een culturele transformatie nadat de ceo aan het graf van een werknemer had gestaan. Ik heb heel wat ceo’s ontmoet die met tranen in hun ogen spraken over veiligheid. Je wilt natuurlijk liever voorkomen dat het zover komt.’

Wouter Bijman: ‘Ja, maar dat lukt helaas nog maar mondjesmaat. De bouw bijvoorbeeld, blijft een van de meest onveilige sectoren om in te werken.’

Bob Demoet: ‘De Veiligheidsladder is een waardevol instrument om te verbeteren. Met name als je nog aan het begin staat, krijg je een goed idee van waar je op moet letten om het bewustzijn te vergroten.’

Anders denken

Groeneweg: ‘Ja, maar ik sta wel kritisch tegenover de Veiligheidsladder. Je kunt tegenwoordig consultants inhuren om snel naar een volgende trede te gaan. Sommige organisaties zijn alleen maar bezig met het zetten van vinkjes op een checklist. Dat kan nuttig zijn, maar waar het bij de ladder om gaat, is dat je anders gaat denken over veiligheid. Dat je een mindset creëert waarin mensen zich bewust zijn van de risico’s die ze lopen én beseffen dat ze zelf een belangrijke rol spelen in het beperken daarvan.’

Demoet: ‘Deze processen duren helaas best lang. Je bent er ook nooit klaar mee.’

Bijman: ‘Cultuurverandering is een proces dat inderdaad veel tijd vraagt. Het sijpelt je organisatie binnen.’

Groeneweg: ‘Het kan wel tien tot vijftien jaar duren voor je trede vijf bereikt en veiligheid volledig in je werk is geïntegreerd. De valkuil is dan dat je denkt dat je er bent. Veiligheid vraagt echter voortdurend om aandacht. De beste organisaties hebben een growth mentality. Ze willen steeds verbeteren.’

Lees verder over positieve ontwikkelingen en leiderschap (magazin Rijkswaterstaat)

Lees meer over de Safety Culture Ladder (SCL Veiligheidsladder) en Veiligheid in Aanbesteding (ViA)