Dé oplossing voor een veilige bouw? ‘Opdrachtgever pak je rol’

Wil de bouw naar nul doden, dan moeten opdrachtgevers zich ook verantwoordelijker voelen. "Veiligheid moet ononderhandelbaar zijn.” (Artikel Cobouw)

Veiligheids- & Gezondheidsplannen (V&G)? Die deugen over het algemeen niet. En de kennis over veiligheid? Daar valt ook genoeg winst te halen. Jos Schouten, senior adviseur bij veiligheidsinstituut Aboma, ziet wel dat de bouw de afgelopen twintig jaar een stuk veiliger is geworden. “Maar dat komt niet omdat opdrachtgevers hun verplichtingen beter zijn gaan invullen.”

Dat er kritiek is op opdrachtgevers is over het algemeen wel terecht, vindt Frans van Ekerschot. Hij is sectiehoofd veiligheid en gezondheid bij het Rijksvastgoedbedrijf, één van de grootste opdrachtgevers in de markt. “Niet iedere opdrachtgever is professioneel in zijn opdrachtgeverschap”, stelt Van Ekerschot.

“Bijvoorbeeld het gemiddelde schoolbestuur dat één keer in de twintig jaar een schoolgebouw laat bouwen. Dat is wat anders dan een Rijksvastgoedbedrijf dat zo’n 700 projecten per jaar heeft lopen. Maar we zien wel dat opdrachtgevers over het algemeen moeite hebben om hun rol goed in te vullen. Het is niet voor iedereen makkelijk om te begrijpen wat er nu eigenlijk van je verlangd wordt.”

Wettelijke verplichtingen

De verplichtingen die opdrachtgevers hebben, zijn al sinds 1994 wettelijk geregeld. Maar niet iedere opdrachtgever is zich bewust van die wettelijke verplichtingen, stelt de Inspectie SZW in een e-magazine uit 2019. De Inspectie richt haar pijlen dan ook al langer op opdrachtgevers. Dit jaar specifiek op de woningbouwcorporaties, als een van de grotere opdrachtgevers.

De verplichtingen gaan voornamelijk over de initiatief- en ontwerpfase. Een opdrachtgever moet ervoor zorgen dat een project in de realisatiefase volgens het Arbobesluit uitgevoerd kan worden. Ook in het proces daarna: het bouwwerk moet veilig zijn bij gebruik, onderhoud en sloop.

Beter aansturen

Bij het Rijksvastgoedbedrijf zijn ze een aantal jaar geleden aan de slag gegaan met die V&G-plannen. Hun eigen plannen worden afgetikt door een veiligheidsdeskundige en ook de plannen van marktpartijen worden onder de loep genomen. “In het begin werden we regelmatig uitgemaakt voor muggenzifters”, lacht Van Ekerschot. “Dat is nu gelukkig minder.”

Daarnaast wordt ook in de uitvoeringsfase goed gekeken of de plannen op de juiste manier worden uitgevoerd. Want uiteindelijk is de opdrachtgever ketenverantwoordelijk, zegt Van Ekerschot. “Dat betekent ook dat je invloed probeert uit te oefenen op die keten.”

Niet meer wet- en regelgeving

Maar hoe doe je dat dan? “De afgelopen jaren is er regelmatig gevraagd om regelgeving”, zegt Van Ekerschot. “Maar we hebben al allerlei stelsels om de veiligheid te vergroten. En toch lukt het maar niet om dat voor elkaar te krijgen. Aanvullende regels gaan dus niet per definitie helpen op het moment dat je je houding en gedrag niet op orde hebt. Dus we hebben gezegd: we moeten niet zozeer gaan sturen op nieuwe regels, we moeten vooral kijken of we het level playing field in de sector voor wat betreft veiligheid niet op een hoger niveau kunnen krijgen.”

De Governance Code Veiligheid in de Bouw, waar Van Ekerschot namens het Rijksvastgoedbedrijf sterk bij betrokken is, kwam uit bij de Safety Culture Ladder (SCL). De SCL, voorheen de veiligheidsladder, wordt vanaf volgend jaar in aanbestedingen door de ondertekenaars van de Code gehanteerd. “We vinden dat het veiligheidsbewustzijn omhoog moet in de sector, en dat zit vooral in gedrag en houding. En niet in nog meer wet- en regelgeving.”

Lees het complete artikel in Cobouw

Meer informatie over Veiligheid in Aanbesteding

Meer berichten over ViA