Inspirerende verhalen en praktische inzichten op GCVB-minisymposium

Het tweede GCVB-minisymposium over Veiligheid in Aanbestedingen op 11 juni trok een enthousiast publiek van opdrachtgevers die hun veiligheidsbewustzijn willen versterken. Tijdens de bijeenkomst deelden ervaringsdeskundigen openhartig hun worstelingen én successen op dit gebied.

Van twijfel naar overtuiging

Bob Demoet, voorzitter van het CEO-overleg GCVB en Hoofdingenieur-Directeur Projecten, Programma’s en Onderhoud bij Rijkswaterstaat, zette direct de toon door openhartig te delen dat ook Rijkswaterstaat een leerproces heeft doorgemaakt. "Aanvankelijk werd de veiligheidscultuurladder (SCL) als bureaucratisch en kostbaar ervaren," aldus Demoet. Maar, onderzoek in de sector toont aan dat veel organisaties die eerst sceptisch waren, juist veel voordelen ervaren. Ook Rijkswaterstaat ervaart dat: "Je gaat makkelijker het gesprek aan over veiligheid, maar ook over hoe verantwoordelijkheden in het algemeen zijn geregeld."

Rijkswaterstaat begon op Trede 2 en staat sinds een jaar op Trede 3. Dat lijkt een kleine stap, maar volgens Demoet is er wel degelijk iets veranderd in het veiligheidsbewustzijn binnen de organisatie. De grootste winst zit in het groeiende bewustzijn dat veiligheid al op kantoor begint: "Hoe wij onze begroting opstellen, planningen maken en opdrachten uitzetten: allemaal factoren die van invloed zijn op de veiligheid buiten. Collega’s die daaraan werken, realiseren zich steeds meer dat hun werk impact heeft. En dat is goud waard.”

De olievlek laten groeien

Dea Snoeijer, projectleider Veiligheid in Aanbesteding, nam de deelnemers mee in de wereld van ViA en benadrukte daarbij het inclusieve karakter van Veiligheid in Aanbestedingen: "We zijn op een relatief lage trede begonnen om iedereen een kans te geven mee te doen." Het uitgangspunt is helder: "Als je weet waar je staat, weet je ook hoe je verder kunt komen en waar je verbeterpunten zitten."

Snoeijer stond ook stil bij het belang van het vergroten van de 'olievlek' van het veiligheidsbewustzijn in de bouwsector. De rol van opdrachtgevers is daarbij cruciaal: "Hoe meer opdrachtgevers veiligheidsbewustzijn belangrijk vinden en dit ook van hun opdrachtnemers vragen, hoe sneller dit gaat groeien."

Tijdens haar presentatie gaf Snoeijer drie concrete tips mee voor organisaties die hun veiligheidsbewustzijn willen versterken. Ten eerste: "Zorg dat je eigenaarschap creëert in je organisatie. Je kunt het niet in je eentje doen. Je hebt zowel het management als de werkvloer nodig." Ten tweede benadrukte zij het belang van leren van fouten: "Gebruik incidenten om bij te sturen. Niemand wil een incident meemaken, maar als er toch iets gebeurt, creëert dat wel een gevoel van urgentie. Daar kun je als organisatie gebruik van maken." Als derde tip gaf zij mee: "Focus op specifieke punten om verder te komen. Je kunt niet alles in een keer aanpakken."

Concrete tools voor gedragsverandering

Kees Hommes van TenneT presenteerde een praktisch instrument dat veiligheidsbewustzijn concreet maakt. Na zeven dodelijke ongelukken ontwikkelde TenneT het 'Safety needs our energy'-programma, gericht op identiteit, leiderschap en routines. "Maak veiligheid concreet, dan kun je het ook belonen," benadrukte Hommes.

Zijn zelfbeoordelingsinstrument helpt organisaties een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen rondom veiligheidscultuur. Het geeft inzicht in waar de organisatie staat, maakt sterke punten en verbeterpunten duidelijk, en vormt de basis voor een concreet verbeterplan waarmee voortgang kan worden gemonitord.

Inspirerende praktijkvoorbeelden

In de carrousel-sessies deelden verschillende organisaties hun ervaringen. Marco Vonk van gemeente Ronde Venen verwoordde het zo: "De vraag is niet wat het oplevert, maar wat je ermee voorkomt. De niet-weduwe van de man die niet is doodgereden is je eeuwig dankbaar."

Gemeente Amsterdam ontdekte dat vierkant afsluiten van werkgebieden niet alleen veiliger is, maar ook door bewoners als prettiger wordt ervaren. Door korte, krachtige hinder in plaats van langdurige overlast te creëren, krijgen zij ook de lokale politiek mee voor veilige oplossingen. In samenwerking met verschillende afdelingen kiezen zij steeds vaker voor standaard vierkant afsluiten.

Waterschap Delfland koppelt veiligheid bewust aan positiviteit door medewerkers te complimenteren bij goed veiligheidsgedrag en hen in het zonnetje te zetten. Deze benadering van belonen in plaats van bestraffen zorgt voor meer betrokkenheid en draagvlak voor veiligheidsmaatregelen.

Kees Hommes ging in zijn workshop dieper in op zijn nieuwe zelfbeoordelingsinstrument - een aanpak die op veel positieve reacties vanuit de deelnemers kon rekenen. Het instrument kijkt voor elk hoofdstuk van de SCL naar de gedragscomponenten en maakt deze concreet. Hommes zette het al succesvol in bij workshops met directeuren van verschillende units. De centrale vraag tijdens die sessies: waar ben je trots op en wat wil je positief waarderen?

Samen verder

Het symposium toonde aan dat samenwerking en concrete actie de sleutels zijn tot een veiligere bouwsector. De deelnemers gingen geïnspireerd naar huis - sommigen om met hun directie in gesprek te gaan, anderen om veiligheid concreter te maken in hun organisatie, maar allemaal met een groter en sterker veiligheidsnetwerk.

Want zoals Kees Hommes concludeerde: "Juist samen kunnen we hierin groeien."

Meer berichten over ViA