Medewerker zwaar gewond door elektrisering hoogspanning

Bij het verplaatsen van een lichtmast is de bandenkraan van het werkterrein afgereden terwijl de grondwerker deze lichtmast met de hand begeleidde. Hierbij is de bandenkraan in de belaste/belemmerde strook van de hoogspanningsmast gereden.

Aanleiding

Op het project Onderdoorgang Fietsverbinding N340 heeft zich een ernstig incident voorgedaan. Een kraanmachinist en grondwerker waren bezig met het verwijderen van een drietal lichtmasten die later afgevoerd moesten worden. De eerste twee lichtmasten zijn zonder problemen uit de grond getrokken en binnen de hekken van het werkterrein neergelegd. De derde lichtmast stond op hetzelfde werkterrein vlak achter de bouwhekken, tijdens het verwijderen van deze lichtmast is besloten om deze buiten het werkterrein in de berm neer te leggen. Bij het verplaatsen van deze derde lichtmast is de bandenkraan van het werkterrein afgereden terwijl de grondwerker deze lichtmast met de hand begeleidde. Hierbij is de bandenkraan in de belaste/belemmerde strook van de hoogspanningsmast gereden, dit is een zone waar aanvullende maatregelen nodig zijn om veilig te kunnen werken.

Op het moment dat de kraanmachinist de lichtmast in de berm wilde leggen heeft de giek een draaiende beweging gemaakt, waarbij deze in de risicozone van de hoogspanningslijnen is gekomen. Er heeft energieoverslag plaatsgevonden vanuit de hoogspanningslijnen (110kV) naar de lichtmast. Doordat de hoogspanning is overgeslagen op de kraan en de lichtmast (in de strop) is de grondwerker geëlektriseerd en zwaargewond geraakt. De medewerker is behandeld in het ziekenhuis en is buiten levensgevaar.

Oorzaken

Op het project was het risico van de aanwezige hoogspanningslijnen bekend. Zowel in het VGM-plan, het calamiteitenplan en de projectintroductie was het risico benoemd. Netbeheerder TenneT heeft een aantal maatregelen geadviseerd op het risico op elektrocutie/elektrisering weg te nemen. Deze maatregelen waren echter nog niet genomen omdat er op het moment van het incident nog géén werkzaamheden in de nabijheid van de bewuste hoogspanningslijn waren voorzien.

Doordat deze maatregelen nog niet waren geplaatst, was het mogelijk dat de bandenkraan binnen de veiligheidsafstand van de hoogspanningsleidingen kwam en vervolgens ook met de giek en lichtmast binnen de risicozone kwam.

Elektrocutie, moeilijk te zien

Elektrocutie is één van de vijf toprisico's in de Bouw en Infra. Eén van de redenen hiervoor is dat het risico vaak onderschat wordt en moeilijk waarneembaar is. In dit geval hingen de hoogspanningslijnen ongeveer 9 meter boven het maaiveld, waarbij er een risicozone van 3 meter van toepassing is. Binnen deze afstand is er kans op energieoverslag.

Dat betekent dat er een effectieve werkruimte was van 6 meter boven maaiveld. De kraan met de lichtmast (11 meter) in de strop stak daar bovenuit waardoor energieoverslag heeft kunnen plaatsvinden.

Samen leren

Vanaf heden is het verplicht om op alle projecten waar hoogspanningslijnen boven of nabij het werkterrein hangen, preventief een portaal te plaatsen. Door deze collectieve maatregel voorkomen we dat kranen of ander materieel onbedoeld in de risicozone van hoogspanningslijnen kunnen komen.

Deze beheersmaatregel dient voor aanvang van alle werkzaamheden geïmplementeerd te zijn op alle projectlocaties waar hoogspanningsleidingen aanwezig zijn. Dit geldt zowel binnen de bouwhekken als ook in de directe nabijheid, bijvoorbeeld bij bouwwegen en toegangsroutes.

In de vernieuwde toolbox 'werken rondom hoogspanningsmasten' zijn alle maatregelen nader uitgewerkt.

Leren van kaart incident Dura Vermeer (pdf)