Provincie Zeeland is 1200ste onderschrijver van de Governance Code Veiligheid in de Bouw
Provincie Zeeland bouwt doelgericht aan een sterke veiligheidscultuur
Veronique Leijs en Martijn Pauwels, Afdeling Infrastructuur Provincie Zeeland
Met trots heeft de Provincie Zeeland als 1200ste organisatie de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB) onderschreven. Een symbolisch maar betekenisvol moment, dat laat zien hoe veiligheid inmiddels stevig verankerd is in het denken en doen van de organisatie. Wat begon met een uitgebreide inventarisatie en afstudeeronderzoek, groeide uit tot een breed gedragen beweging waarin beleid, praktijk en cultuur elkaar versterken.
Binnen de Provincie Zeeland speelt de afdeling Infrastructuur een voortrekkersrol. Vanuit deze afdeling wordt niet alleen gewerkt aan de implementatie van de kernwaarden en uitgangspunten van de Governance Code, maar ook aan certificering op de Safety Culture Ladder (SCL), een traject waarin professionaliteit, samenwerking en bewust gedrag centraal staan. “Eigenlijk vullen we elkaar mooi aan,” vertelt Martijn Pauwels, hoger veiligheidskundige en adviseur veiligheid bij de afdeling Infrastructuur. “Ik richt me onder andere op beleid, procedures en praktische uitvoering, terwijl Veronique Leijs zich als integraal veiligheidskundige focust op cultuur en bewustwording.”
De basis op orde
Vier jaar geleden begon Martijn met het in kaart brengen van de stand van zaken.
“Toen ik startte, bleek dat er nauwelijks iets was op het vlak van veiligheid. Er was geen arbobeleid, geen duidelijke procedures. Er gebeurde wel veel, maar het was versnipperd.”
In de jaren die volgden werd een stevige basis gelegd: arbobeleid, arbeidsveiligheidsbeleid, verzuim- en duurzaam inzetbaarheidsbeleid, RI&E’s, plannen van aanpak en duidelijke instructies. “We hebben veel op papier gezet,” zegt Martijn. “Zodat we wettelijk gezien op orde waren. Nu verschuift de aandacht naar de praktijk: wat buiten gebeurt moet kloppen met wat er op papier staat.”
Met de komst van Veronique is er ruimte gekomen om de stap te maken van beleid naar gedrag. “We gaan nu veel meer naar buiten,” legt Veronique uit. “We willen weten hoe het werk écht wordt uitgevoerd. Als iets niet aansluit bij de praktijk, passen we het aan — samen met de buitendienst, toezichthouders en weginspecteurs. Zij zijn de ogen en oren van onze organisatie.”
Van beleid naar praktijk
De afdeling Infrastructuur vormt het hart van de organisatie als het gaat om veiligheid. Zo’n 80 procent van het risicovolle werk - onderhoud aan bruggen, sluizen, wegen en andere assets - vindt hier plaats. Juist daarom werd ervoor gekozen om met deze afdeling te beginnen met de GCVB en de SCL Veiligheidsladder. “Onze afdeling is gewoon iets verder dan de rest,” zegt Martijn nuchter. “Bij ons is veiligheid automatisch geïntegreerd in de manier van werken. Andere afdelingen volgen later stapsgewijs.”
De aanpak bij projecten is de afgelopen tijd flink aangescherpt. Elke projectfase heeft nu vaste veiligheidseisen en controlepunten. “In de voorbereidingsfase moet dit, in de ontwerpfase dat,” vertelt Veronique. “Overal zijn checkmomenten ingebouwd - en veiligheid is daar structureel onderdeel van. Dat was eerder niet zo.”
De aanpak sluit naadloos aan op de ambitie om veiligheid letterlijk ‘in de lift te krijgen’. Ook op directieniveau wordt dat zichtbaar gedragen: de onderschrijving van de Governance Code door Harry van der Maas de gedeputeerde Infra in de provincie Zeeland gaf een krachtig signaal. “Het laat zien dat er intrinsieke motivatie is,” zegt Veronique. “Iedereen wil oprecht veiliger en bewuster werken.”
De kloof dichten
Toch is er nog werk te doen. Binnen de organisatie bestaat een kloof tussen de ‘buitendienst’ - de mensen op de weg, bij bruggen en sluizen - en de ‘binnendienst’ op kantoor. “Op papier klopt het nu allemaal,” legt Veronique uit, “maar we willen dat de praktijk even goed aansluit. Dat betekent: in gesprek gaan, samen leren, samen verbeteren. Zo dichten we het gat.”
Een belangrijk verschil met vroeger is dat beleid niet meer top-down wordt gemaakt.
“We draaien het om,” zegt Veronique. “We schrijven niet langer zelf de procedures, maar doen dat mét de mensen uit de praktijk. Als er iets over een brug moet worden herzien, dan zit daar bijvoorbeeld een weginspecteur erbij. Gaat het over een sluis, dan praten we met de sluiswachter. Dat werkt veel beter.”
De stap naar de Governance Code
De keuze om de Governace Code Veiligheid in de Bouw te onderschrijven kwam niet uit de lucht vallen. Provincie Zeeland werkt veel samen met aannemers, en die samenwerking bracht de code vanzelf in beeld. “We werden er eigenlijk door de markt op gewezen,” vertelt Martijn. “Aannemers vroegen: doen jullie mee met de GCVB? Eerst nog niet, want we wilden pas aansluiten als we écht iets konden bijdragen.”
Toen de basis eenmaal stond, kwam dat moment vanzelf. De afdeling legde het plan om te onderschrijven voor aan de markt - aannemers, grote én kleine regionale bedrijven - en de reacties waren overwegend positief. Daarna werd intern draagvlak gezocht bij het bestuur en de gedeputeerde. “Het mooie was dat iedereen erachter stond,” zegt Martijn. “Dat gaf een stevig fundament.”
Leren van en met elkaar
Het onderschrijven van de Governance Code Veiligheid in de Bouw is voor Provincie Zeeland geen eindpunt, maar een startpunt voor verdere ontwikkeling. De samenwerking met andere overheden, aannemers en veiligheidskundigen biedt nieuwe kansen om kennis te delen. “We weten het niet beter,” zegt Veronique. “We willen juist leren van anderen - en waar het past, passen we dat toe in onze eigen organisatie.”
Provincie Zeeland is aangesloten bij interprovinciale veiligheidsnetwerken en BouwendZeeland en onderhoudt nauw contact met Rijkswaterstaat, waterschappen en gemeenten. Door meer uniformiteit ontstaat ook duidelijkheid richting de markt. “We werken allemaal met dezelfde aannemers,” legt Martijn uit. “Dan is het logisch dat we als opdrachtgevers ook op dezelfde manier naar veiligheid kijken.”
Een cultuur in beweging
Wat vier jaar geleden begon met een leeg vel, is nu uitgegroeid tot een volwassen veiligheidsstructuur die klaar is voor de volgende stap: certificering volgens de SCL Veiligheidscultuurladder. De ambitie ligt hoog - Trede 3 - maar de route ernaartoe is minstens zo belangrijk. “De mindset is echt veranderd,” zegt Martijn. “Vroeger was veiligheid iets dat ‘er ook nog bij moest’. Nu is het vanzelfsprekend geworden: veiligheid eerst. En dat merk je in alles.”
Ook meedoen?
Wij nodigen andere partijen in de keten uit om de ambitie die is weergegeven in de Governance Code te onderschrijven en bij te dragen aan de normatieve werking ervan. Behoort jouw organisatie tot die organisaties die binnen de bouwsector voorop willen lopen om veiligheid naar een hoger plan te tillen, door je te gedragen naar de Code, het goede voorbeeld te geven, ontwikkelde tools te implementeren en samen te werken aan verbeteracties? Doe ook mee!
Lees wat het betekent om de GCVB te onderschrijven en hoe het werkt.
