Safety Culture Ladder & Provincie Zeeland en Zuid-Holland

De provincies Zeeland en Zuid-Holland werken beide aan het behalen van certificering op de Safety Culture Ladder (SCL). Deze certificering meet de veiligheidscultuur binnen organisaties en is voor de twee provincies een belangrijke stap in het verbeteren van de veiligheid. In een interview delen Martijn Pauwels en Tineke Buter als adviseurs veiligheid van deze organisaties, hun ervaringen en inzichten over dit proces en geven waardevolle tips voor andere organisaties. Dit is ook vastgelegd in een los praktijkverhaal ViA.

1. Waarom vind je het belangrijk dat je als provincie gecertificeerd wordt op de SCL?

Martijn Pauwels: Ik werk sinds drie jaar bij de provincie Zeeland als adviseur veiligheid en hoger veiligheidskundige. Ik ben werkzaam bij de afdeling infrastructuur, wat zowel kansen als uitdagingen biedt, omdat ik een geheel nieuwe veiligheidscultuur kan opbouwen. Mijn eerste stap was het inventariseren van alle werkwijzen en documenten met betrekking tot veiligheid om vervolgens de mogelijkheden te bekijken voor implementatie van de Safety Culture Ladder (SCL), een certificering die de veiligheidscultuur meet. Voor mijn komst was er weinig kennis over veiligheid, behalve de basis van Arbo-wetgeving. Ik maakte de organisatie bewust van de bredere veiligheidseisen en begon met het opstellen van een lijst van wettelijke verplichtingen.

De directie van de provincie steunt dit proces volledig en hecht veel waarde aan veiligheid. Dit heeft geholpen om het bewustzijn te vergroten. Inmiddels heb ik samen met een collega een Arbo-, veiligheid- en gezondheidsbeleid evenals een Arbeidsveiligheidbeleid opgesteld en het is voor mij belangrijk om dit via een top-down benadering in de organisatie te implementeren.

Tineke Buter: Ik werk nu bijna twee jaar voor de provincie Zuid-Holland, bij Domein Uitvoering voor nieuwbouw, renovatie, onderhoud en beheer van provinciale infrastructuur. Ik ben veiligheidskundige en mijn rol bij de provincie is adviseur veiligheid. In 2025 willen we de veiligheidscultuurladder invoeren. Ik weet nog niet voor welke trede de provincie gaat. Het resultaat van de webtool SCL is hierbij bepalend. In 2020 hebben we een toetsing gehad met een score van 2,7. We hebben sindsdien geïnvesteerd, dus wellicht behalen we nu trede 3. Trede 4 lijkt een grote stap.

Ik herken veel van wat Martijn zegt. Mijn focus ligt ook op alle fasen van de projecten infrastructuur van de provincie en certificering is specifiek op dat gebied gericht. Ik werk in kleine stappen, met regelmatige evaluaties en bijsturingen. Ongeveer twee jaar geleden verscheen er een negatief artikel in NRC over de Corbulotunnel*, wat leidde tot een onderzoek en het rapport “Van driehoek naar ruit”, waarin veiligheid werd gekoppeld aan tijd, kwaliteit en geld. Dit was een belangrijke stap, want veiligheid werd voorheen vaak pas achteraf toegevoegd.

2. Veiligheidscultuur

Tineke Buter: In mijn eerste halfjaar heb ik samen met de opdrachtnemers gesprekken gevoerd, vooral met grotere partijen die de Governance Code ondertekenen. Deze gesprekken zijn inspirerend en ik zie de ontwikkelingen positief tegemoet.

Martijn Pauwels: Toen ik begon, deden we weinig met V&G-plannen. We legden de verantwoordelijkheid bij de opdrachtnemers, die V&G-plannen aanleverden. Het resultaat was dat sommige plannen drie, vier pagina’s waren, terwijl andere wel twintig pagina’s telden, met uiteenlopende onderwerpen. Wij ondersteunden de opdrachtnemers niet goed en maakten zelf ook geen V&G-ontwerpfase plannen, ondanks dat de wet wel duidelijk aangaf wat er in een V&G-plan moet staan. Inmiddels hebben we die aanpak veranderd. We proberen nu meer te faciliteren en de samenwerking te verbeteren. Het veiligheidsaspect was aanvankelijk niet goed geïntegreerd, maar we merken nu dat er langzaam verandering komt. We maken nu standaard een V&G-plan ontwerpfase waarin we de eisen opnemen die een opdrachtnemer moet opnemen in het aan te leveren V&G-plan voor de uitvoeringsfase. Vervolgens beoordelen en toetsen wij deze. Pas na een akkoord mag gestart worden met de uitvoering.

3. Tips voor andere organisaties

Martijn Pauwels: De gap-analyse geeft ons meer duidelijkheid en houvast. Met het uitgebreide vooronderzoek van de veiligheidscultuur, een lijst met aanbevelingen en een implementatieplan kan ik richting directie en management goed onderbouwen wat we hebben geconstateerd en waarom certificering voor de SCL belangrijk is.

Een netwerk opbouwen en leren van anderen is cruciaal. Het creëren van draagvlak en samenwerking binnen de organisatie is essentieel; zonder steun en betrokkenheid van sleutelpersonen blijft een plan liggen.

Tineke Buter: In 2025 gaan we een plan van aanpak beschrijven om het team hierin mee te krijgen. Ik heb het al in mijn hoofd, maar het moet gedeeld worden. We willen snel een certificeringsbureau kiezen, aangezien er een wachttijd van negen maanden is. Het doel is dat eind 2025 de certificering gereed is. Tussentijds herhalen we het plan tijdens overleggen en kennisdeling, zodat iedereen begrijpt wat “gedrag en cultuur” inhoudt.

Conclusie

De provincies Zeeland en Zuid-Holland zetten zich in om de veiligheidscultuur te verbeteren door de SCL-certificering te behalen. Het belang van leiderschap, communicatie en samenwerking binnen de organisatie is groot. Het proces vraagt om volhouden, maar leidt uiteindelijk tot een structurele verandering in hoe veiligheid wordt benaderd. Tools, zoals de webtool-SCL en een goede gap-analyse kunnen organisaties helpen gericht te werken aan verbetering. Het gaat daarbij om het verankeren van veiligheid in de dagelijkse praktijk.

Lees ook het Praktijkverhaal ViA: Safety Culture Ladder en Provincie

* Onderzoek Corbulotunnel (2022) download: https://www.zuid-holland.nl/publish/besluitenattachments/reactie-op-rapport-onderzoekscommissie-corbulotunnel/rapport-onderzoekscommissie-corbulotunnel.pdf