Regiobijeenkomst: Samen bouwen aan veiligheid in de keten

Tijdens de recente regiobijeenkomst van de GCVB en Bouwend Nederland stond één thema centraal: ketensamenwerking in veiligheid. Het ging niet alleen over fysieke veiligheid op de bouwplaats, maar ook over sociale veiligheid, gedragsverandering en de gezamenlijke verantwoordelijkheid die daarbij komt kijken. Tijdens de bijeenkomst bij Enexis in Kolham bracht dagvoorzitter prof. dr. Ira Helsloot theorie, praktijk en leerervaringen samen. Kennis werd gedeeld vanuit gedragswetenschap (TenneT), praktijkervaringen zoals bij de Ring Zuid in Groningen (Rijkswaterstaat) én leerprojecten binnen het Convenant veilig werken met de door ingehuurd personeel (Ballast Nedam).

GCVB: 10 jaar samenwerken aan veiligheid

Deze regionale bijeenkomst is de tweede in een reeks bijeenkomsten rond ‘Leren van Elkaar’, ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van het GCVB. Bob Demoet (Hoofdingenieur-Directeur Rijkswaterstaat PPO en voorzitter van het GCVB CEO-overleg) opende de bijeenkomst. Hij benadrukt dat er een gezamenlijke verantwoordelijkheid is om de veiligheidsrisico’s te minimaliseren en een cultuur te creëren waar iedere professional gezond en veilig zijn vak kan uitoefenen. Leren van elkaar en ketensamenwerking zijn kernwaarden van de GCVB. Leiderschap tonen is daarbij essentieel. Met de reeks bijeenkomsten wil de GCVB leren, nieuwe inzichten en thema’s verwerven die belangrijk zijn om veiligheid de komende jaren samen verder te vergroten.

Sociale veiligheid: een gedeelde missie

Gert ter Avest (Vestigingsmanager Enexis Infra Drenthe) deelde een inspirerend voorbeeld over hoe Enexis jaarlijks vier veiligheidsdagen organiseert voor álle aannemers. Deze aanpak, inmiddels overgenomen door BAM, benadrukt het belang van samen leren en openheid in de keten. Sociale veiligheid is geen bijzaak. Je als opdrachtnemer durven uitspreken is een voorwaarde voor duurzame samenwerking, aldus Enexis.

Uitdagingen in de praktijk: Ring Zuid Groningen

Gerland Nagtegaal (ingenieur bij Rijkswaterstaat) en Friso Jongeneel (hoofduitvoerder) bespraken hoe veiligheid geborgd wordt bij grootschalige infrastructurele projecten, zoals Ring Zuid Groningen. Bij de vervanging van rijwegen zijn bereikbaarheid en doorstroming cruciaal, terwijl medewerkers dagelijks veilig hun werk moeten kunnen doen. Hier is de keten groot: van gemeente en provincie tot aannemerscombinatie en Rijkswaterstaat.

Een sleutelfactor in dit project is verantwoordelijkheid te delen met alle projectpartijen (van opdrachtgever tot onderaannemer), gecombineerd met constructieve samenwerking. Dat werkt: iedereen heeft een andere rol, maar zonder samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid is er geen resultaat.

De realiteit op de bouwplaats

Friso gaf ook een inkijkje in de praktijk. De druk is hoog: geld, tijd en doorstroming wegen zwaar. Toch moet veiligheid altijd vooropstaan, ook voor de zzp’er. Door de arbeidsmarktkrapte is behoud van goede mensen, een betere afstemming en betrokkenheid bij álle werkenden, ongeacht contractvorm cruciaal. Zorg dat je als uitvoerder voor iedereen benaderbaar bent. Neem ook iedereen mee in de communicatie, ook de zzp-er? Dat zijn de uitdagingen.

Uitzendkrachten en cultuurverschillen

Geert van der Linde (Director HSE bij Ballast Nedam) legde de vinger op de zere plek: 80% van de bouwplaatsmedewerkers weet hij uit de praktijk niet op de payroll. Dat toont aan hoe belangrijk het is om ook uitzendkrachten en zzp’ers actief te betrekken bij veiligheid. "Veiligheid is een gezamenlijke missie," benadrukte hij. Daarbij spelen taalbarrières, cultuurverschillen en gebrek aan binding allemaal een rol.

De uitvoerder staat hierbij centraal. Hij moet niet alleen het contract en de deadline bewaken, maar ook benaderbaar zijn, coachen, en culturele gevoeligheid tonen. Ideeën zoals werken met vaste teams en een compensatie voor werkgevers bij overstap van medewerkers tussen aannemers (analoog aan het FIFA-systeem bij profvoetballers) kwamen naar voren als mogelijke oplossingen.

Van controleren naar inspireren

Kees Hommes (Program manager safety culture and leadership van TenneT) liet zien hoe je met gedragsexpertise écht impact kunt maken. Zijn observatie- en feedbackprogramma leidde tot 50% minder incidenten. Niet door te straffen, maar door gericht te sturen op gewenst gedrag, positieve feedback en herhaling. “Gedrag wordt niet veranderd door regels alleen, maar door het creëren van veilige routines en wederzijds vertrouwen.”

Samen leren, samen verbeteren
In vier break-outsessies gingen deelnemers met de sprekers dieper in op de besproken onderwerpen. De rode draad? We kunnen dit niet alleen. Veiligheid is geen checklist, maar een cultuur. En die cultuur bouwen we samen – iedere dag opnieuw.

Bekijk Regio-bijeenkomst Veiligheidsscholing

Meer berichten over Versterken lerend vermogen